روشهای قیمت گذاری
مؤسسات مختلف تولیدی روشهای مختلفی را برای قیمت گذاری کالاهای خود با توجه به عوامل اثرگذار نظیر عرضه و تقاضا، هزینه ها، شرایط اقتصادی، اهداف سازمان و غیره تعیین می کنند.
• روش تبعیت از نوسانات سطح عمومی قیمت ها (روش قیمت بازار):
در این روش قیمت کالا بدون توجه به مبانی ریاضی، مالی، اقتصادی و اجتماعی و صرفاً به تبع نوسانات سطح عمومی قیمتها، قیمت کالاها و خدمات رقیب، قیمت کالاهای جانشین، کاهش ارزش پول، انگیزه های روانی مصرف کنندگان و غیره تعیین می شود و غالباً تغییرات قیمت ها در جهت صعودی است و استدلال عرضه کننده آن است که در این قیمت مشتری حاضر به خرید آن است و یا بازار واکنش منفی ندارد.
• روش قیمت تمام شده (روش هزینه ها):
در این روش انواع هزینه های ضروری در تولید و توزیع یک کالا شناسایی می شوند و ساختار قیمت براساس مقدار و درصد هزینه های ثابت و متغییر اعم از هزینه های مواد، دستمزد، اجاره، استهلاک، بیمه، حمل و نقل، سربار، تولید، توزیع و سود شکل می گیرد. عوامل تشکیل هنده ساختار قیمت عبارتند از: مواد مستقیم،دستمزد مستقیم، هزینه های عمومی کارخانه، هزینه سربار، هزینه بسته بندی، هزینه اداری و ….
• روش نقطه سر به سر:
نقطه سر به سر نقطه ای است که در آن در آمدها و هزینه ها مساوی هستند و در حقیقت سودی وجود ندارد. یکی از راه های تعیین قیمت، آن است که ابتدا این نقطه به عنوان درصدی از فعالیت شناسایی شود، سپس مقدار تولید درحدی قرار گیرد که بیشتر یا بالاتر از این نقطه باشد. در این حالت سودی نصیب موسسه خواهد شد. اگر مقدار تولید در حدی پایین تر از این نقطه باشد منجر به زیان خواهد شد.
• روش قیمت گذاری نفوذی:
در این روش که برای معرفی کالای جدید به کار میرود، قیمتی حدود قیمت تمام شده یا حتی کمتر از آن برای کالا در نظر گرفته میشود. تولید با حداکثر توان و امکانات انجام می شود و بازار به سرعت و با حجم عظیمی از کالا با قیمت نازل مورد تهاجم قرار میگیرد. رقبا که توان رقابت از نظر قیمت با کالا را ندارند از بازار خارج میشوند. بدیهی است که پس از تسلط بر بازار به تدریج میتوان قیمت کالارا افزایش داد.
• روش قیمت گذاری رقابتی:
قیمت رقابتی حدودی از قیمت است که در آن فاصله، بیشترین مصرف کنندگان توان پرداخت بهای کالا را داشته باشند. در قیمت گذاری رقابتی، مناسبترین قیمت، قیمتی است که در حدود میانه یا متوسط قیمت های رقابتی قرار گیرد. هر قدر قیمت تعیین شده از حد میانه به حداقل نزدیکتر شود قیمت رقابتی آن کمتر و هر قدر از حد میانه به حداکثرگرایش یابد قدرت رقابتی آن بیشتر خواهدبود.
• قیمت گذاری غیرنفوذی:
در این روش شرکت برای محصول ابداعی خود قیمت بالایی را در نظر میگیرد. در این حالت شرکت بخش کوچکی از بازار که قدرت پرداخت چنین قیمتی را دارد جذب نموده و سود قابل توجهی را کسب می نماید.
به تدریج و با مرور زمان شرکت قیمت خود را کاهش داده و بخش های دیگر بازار که توان خرید کمتری دارند را جذب می کند. این روش برای شرکت هایی مفید است که نام آنها کاملا شناخته شده است.
• قیمت گذاری برمبنای ذهنیت خریدار:
در این روش برداشت ذهنی خریدار از فواید کالا اساس قیمت گذاری قرار میگیرد. مؤسساتی که از این روش استفاده می کنند باید از ارزشی که خریدار برای کالاهای مشابه قائل می شود مطلع باشد. برای مثال یک خریدار برای خرید یک نوشابه در فروشگاه قیمتی معادل 2,000 ریال می پردازد. برای خرید همین نوشابه در یک هتل چهار ستاره احتمالأ 000، 10 ریال خواهد پرداخت. به عبارت دیگر پذیرش بیشتر کالا در محیط های مختلف باعث پرداخت قیمتهای متفاوت برای همان کالا میگردد.
روشهای تعدیل قیمت:
سازمانها با توجه به تفاوتهای بین خریداران و یا تغییر در اوضاع و احوال بازار قیمت های خود را کاهش میدهند که ذیلاً به بعضی از روش های تعدیل قیمت اشاره می شود:
1_ قیمت گذاری تخفیفی :بعضی از سازمان ها به مناسبتهای مختلف از قبیل پرداخت قبل از سر رسید حسابها، خرید عمده، خرید خارج از فصل، خرید نقدی قیمت فروش خود را تعدیل میکنند. این روش قیمت گذاری تخفیفی نام دارد.
2_ قیمت گذاری متفاوت: در این نوع قیمت گذاری شرکت کالا یا خدمت خود را به خاطر شرایط با اوضاع و احوال متفاوت با قیمت های متفاوت ارائه میکند مثل تخفیف قیمت در مراکز تفریحی برای دانشجویان و فرهنگیان.
3_ قیمت گذاری روانی: در این قیمت گذاری بازاریاب قیمت کالا را با توجه عوامل روانشناسانه در نظر میگیرد، بعضی از خریداران قیمت بالاتر را نشانه کیفیت برتر میدانند. بعضی دیگر از خریداران قیمت 999 تومان را بیشتر 900 تومان میپندارند تا 1000 تومان.
4_ قیمت گذاری تشویقی(تبلیغاتی) :در این روش از قیمت گذاری، شرکتها قیمتهای خود را به طور موقت به قیمتی حتی زیر قیمت تمام شده به بازار عرضه می کنند تا خریداران بیشتری را جلب و فروش خود را افزایش دهند. مثلا نزدیک عید نوروز فروشگاهها ممکن است کالاهای خود را با قیمت استثنایی ارائهدهند تا مشتریان را به فروشگاه بکشانند به این امید که خریداران در کنار خرید این کالاها چند قلمخریدهای دیگری را نیز انجام دهند.
5_ قیمت گذاری جغرافیایی :در این روش شرکت ممکن است برای ارائه کالاهای خود در نقاط مختلف کشور قیمتهای متفاوتی را طلب کند. این تفاوت قیمت بیشتر به خاطر پوشش هزینه های حمل و نقل کالا می باشد.